تحلیل فقهی حقوقی جرایم علیه عدالت قضایی در مرحله اجرای حکم

عدالت قضایی در بردارنده عدالت در جهت قضاوت است. عدالت قضایی در مرحله اجرای حکم به معنای به اجرا گذاشتن یکسان احکام دادگاه، نسبت به همه افراد جامعه صرف نظر از موقعیت و طبقات اجتماعی است و هر جرمی که منجر به عدم اجرا یا تأخیر در اجرای احکام دادگاه گردد، جرم علیه عدالت قضایی تلقی می گردد. اجرای عدالت قضایی در مرحله اجرای حکم، در تمامی ادیان و تمدن ها به عنوان یک ارزش شناخته شده است. در اسلام چه در احکام و فتاوی و چه در سیره عملی و نیز در ایران می توان اهمیت عدالت قضایی را یافت. عدم پذیرش شفاعت در حدود، نواختن یک دسته تازیانه بر محکوم علیه بیمار، و عدم جواز تأخیر در اجرای حدود از جمله احکامی است که در اسلام اشاره شده است. جرم بودن پناه دادن به غلام فراری، تغییر رأی توسط قاضی و مخالفت با رأی و عدم اجرای آن نیز از جمله مواردی است که در متون و پیشینه اجرایی ایران می توان یافت. در قانون مجازات اسلامی نیز مواردی را می توان یافت که جرم علیه عدالت قضایی در مرحله اجرای حکم محسوب می شوند که البته قانون در این زمینه خلأهایی نیز دارد که به آنها اشاره شده است. این جرایم یا از ناحیه مأمورین دولت یا از ناحیه افراد عادی ارتکاب می یابند که گاه باعث تأخیر در اجرا و گاه منجر به عدم اجرای حکم می گردد. از جمله جرایم مأمورین می توان به مسامحه و اهمال مامور منجر به فرار، مساعدت در فرار توسط مامور، مسامحه و اهمال مامور دستگیری، عدم اجرای دستورات مقام قضایی در اجرای حکم و جلوگیری از اجرای حکم با سوء استفاده نام برد که در این پایان نامه به بررسی هر کدام از آنها پرداخته شده است. فک پلمپ، دخالت در اموال توقیفی، معامله صوری به قصد فرار از دین، فرار کردن و مساعدت در فرار نیز از جمله جرایم افراد غیر مأمور دولت است که عدالت قضایی در مرحله اجرای حکم را به مخاطره می اندازد.